به گزارش خبرنگار قضایی خبرگزاری فارس، با ورود به ماه مبارک رمضان و با توجه به روزه دار بودن مسلمانان و اهمیت حفظ حرمت ماه مبارک، متاسفانه شاهد گسترش پدیده‌ای به نام روزه‌خواری به صورت علنی هستیم.

از آنجایی که دستورات دین مبین اسلام بر حفظ حرمت ماه رمضان و روزه‌داران این ماه تاکید دارد، روزه خواری در انظار عمومی هتک حرمت محسوب می‌شود و از لحاظ اخلاقی، شرعی و قانونی عمل خلافی تلقی می‌شود.

در همین زمینه با چند نفر از نمایندگان مجلس و کارشناسان درباره جرم روزه خواری و مجازات ان گفت‌و‌گو کردیم که مشروح آن را در زیر می‌خوانید:

ارتکاب فعل حرام به صورت علنی جرم است

در ابتدا باید از سازوکار قانونی این امر مطلع شویم که آیا روزه‌خواری به صورت علنی جرم است و چرا به همین دلیل به سراغ نایب رئیس کمیسیون قضایی مجلس رفتیم.

نایب رئیس اول کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار قضایی خبرگزاری فارس درباره جرم روزه‌خواری در قانون مجازات اسلامی گفت: این جرم به صورت مستقیم در قانون نیامده است ولی در قانون تعزیرات ماده‌ای وجود دارد که اگر شخصی فعل حرامی را به صورت علنی در جامعه یا اماکن عمومی انجام دهد جرم محسوب می‌شود. بنابراین روزه خواری فعلی حرام است و ارتکاب آن در ملاعام و اماکن عمومی جرم است.

حمیدرضا طباطبائی افزود: طبیعتا اگر جرمی در جامعه صورت پذیرد، نیروی انتظامی و مسئولان مربوطه می‌توانند با آن به صورت مستقیم برخورد کنند و فرد خاطی را دستگیر و به مراجع قضایی معرفی کنند.

نایب رئیس اول کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در رابطه با نقش مردم در مقابل پدیده روزه خواری در جامعه اظهار داشت: اولین برخورد باید از سوی خود مردم باشد. اما تفاوت این برخورد با برخورد پلیس این است که مردم باید فقط تذکر لسانی دهند و روزه‌خوار را نهی از منکر کنند.

روزه خواران در ملا عام به حبس یا شلاق محکوم می‌شوند

حال که جرم بودن روزه‌خواری در ملاء عام محرز شد باید ببینیم مجازات این جرم در قانون چیست.

دبیر دوم کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با اشاره به مجازات کسانی که در انظار عمومی روزه‌خواری می‌کنند، گفت:  در ماده 638 قانون مجازات اسلامی برای ارتکاب فعل حرام در اماکن عمومی علاوه بر کیفر عمل، حبس از 10 روز تا 2 ماه یا 74 ضربه شلاق در نظر گرفته شده اما اگر نفس آن عمل دارای کیفر نباشد ولی عفت عمومی را جریحه دار کند تنها 10 روز تا 2 ماه حبس یا 74 ضربه شلاق خواهد داشت.

ابوالفضل ابوترابی با اشاره به برخورد پلیس با این جرم اظهار داشت: جرم روزه خواری جزو جرائم مشهود است. بنابر این نیروی انتظامی به طور مستقیم می‌تواند با این مقوله برخورد کند.

گفتنی است جرم مشهود جرمی است که در منظر پلیس یا مردم واقع شود یا به‌منزله آن باشد. بنابراین جرم مشهود، جرمی است که مرتکب آن حین ارتکاب یا بلافاصله پس‌از ارتکاب، دستگیر شود به‌طوری که دلایل ارتکاب از طرف دستگیر‌کننده قابل جمع‌آوری باشد.

دبیر دوم کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس درباره نحوه برخورد نیروی انتظامی با افراد روزه‌خوار افزود: اگر فرد مجرم با پلیس همکاری نکرد حتی با زور هم می‌توان آن را به کلانتری آورد و بعد از آن مراحل قانونی از قبیل تشکیل پرونده و ارجاع به دادسرا باید طی ‌شود.

مردم باید در مقابل روزه‌خواری، تذکر لسانی دهند

از سویی بعضی کارشناسان به نقش مردم در مقابل این پدیده اشاره و به ضرورت امر به معروف و نهی از منکر تاکید کردند.

عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با بیان اینکه روزه‌خواری به صورت علنی توهین و هتک حرمت ماه مبارک و جرم قانونی است، گفت: باید از سوی مردم امر به معروف و نهی از منکر انجام شود تا جلوی این فعل حرام گرفته شود. مردم باید با تذکر لسانی به وظیفه خودشان عمل کنند. اگر مردم دیدند در کسی در اماکن عمومی اقدام به روزه‌خواری علنی کرد باید با تذکر لسانی او را نهی از منکر کنند.

موسی غضنفر آبادی درباره نحوه برخورد پلیس با این پدیده افزود: اگر کسی مطلع نیست که نباید علنا روزه‌خواری کند که در جامعه ما خیلی بعید است کسی نداند، باید در ابتدا او را آگاه کرد و در غیر اینصورت نیروی انتظامی باید او را به مراجع قضایی معرفی کند.

عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس اظهار داشت: از سویی شاهد هستیم که گاهی با روزه‌خواران توسط مسئولان ذی‌ربط برخورد نمی‌شود، باید این را در نظر داشت که این روزه یک امر الهی است. آیا اگر کسی با روزه‌خوار برخورد نکند، خداوند هم او را مجازات نخواهد کرد؟

غضنفرآبادی در  پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا با طرح توقف خودروی روزه‌خواران موافقید، گفت: این طرح خوبی است که مطرح شده هرچند نمی‌دانیم مستندات قانونی دارد یا نه اما کار خوبی است.

در خودروی شخصی هم نباید روزه‌خواری کرد

در جامعه که می‌گردیم می‌بینیم یکی در مترو روزه‌خواری می‌کند، شخصی در مغازه، گاهی هم افراد در خودروهای شخصی‌شان و وقتی تذکر هم می‌دهی پاسخ می‌دهند خودروی شخصی حریم خصوصی تلقی می‌شود. اما آیا این حرف از نگاه قانون هم تایید می‌شود؟

دراین باره عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی گفته خودروی شخصی به هیچ عنوان حریم خصوصی محسوب نمی شود و در آن نباید اقدام به روزه‌خواری کرد.

محمد دهقان درباره نگه داشتن حرمت ماه رمضان و روزه داری بیان کرد: اگر کسی بنا به هر دلیلی نمی‌تواند روزه بگیرد باید حرمت دین مردم و ماه خدا را حفظ کند و در ملا عام روزه‌خواری نکند. مردم هم در برخورد با روزه‌خواران باید با آرامی تذکر لسانی دهند و وارد برخورد و تنش نشوند.

وی با بیان اینکه برخورد با روزه‌خواران وظیفه نیروی انتظامی است، افزود: روزه‌خواری به صورت علنی در سطح جامعه امنیت اعتقادی مردم را مخدوش می کند و به نوعی دهن کجی به هنجارهای دینی کشور است و در این زمینه پلیس باید با این افراد طبق قانون برخورد کند.

عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: خودروی شخصی به هیچ وجه حریم خصوصی تلقی نمی‌شود و افرادی که در خودروی شخصی هم اقدام به روزه‌خواری کنند، مجرم‌اند. حتی کسانی که مسافر هستند و روزه بر آنها واجب نیست هم نباید در ملاعام اقدام به خوردن و آشامیدن کنند و باید به محل‌هایی بروند که برای این منظور پیش‌بینی شده‌ است.

دهقان به افراد غیرمسلمان ایرانی هم اشاره کرد و گفت: تمام افرادی که روزه نمی‌گیرند اعم از افراد غیر مسلمان ایرانی، بیماران، مسافران و حتی کسانی که غفلت دارند و از عمد روزه نمی‌گیرند نباید در اماکن عمومی و ملاعام اقدام به روزه‌خواری کنند.

سیگار کشیدن در ملا عام در ماه رمضان جرم است

جالب اینجاست عملی که شاید در غیر از ماه رمضان به صورت قانونی جرم محسوب نشود ولی در این ماه به دلیل حفظ حرمت روزه‌داران جرم است.

در این مصاحبه به جرم بودن سیگار کشیدن و مجرم بودن سیگاری‌هایی که در ملاء عام در زمان روزه‌داری افراد سیگار می‌کشند پرداختیم.

رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در رابطه با استعمال دخانیات و سیگار کشیدن به صورت علنی در ماه مبارک رمضان گفت: از آنجایی که طبق نظر اکثر فقها سیگار کشیدن باعث ابطال روزه می‌شود پس استعمال آن در ملاعام جرم محسوب می شود.

الهیار ملک شاهی در رابطه با استعمال دخانیات و سیگار کشیدن به صورت علنی در ماه مبارک رمضان گفت: نفس سیگار کشیدن در عرف جامعه مذموم است و در اماکن عمومی هم عمل قبیحی است و این موضوع مختص به ماه رمضان یا دیگر ایام سال نیست. سیگار کشیدن در محیط‌های عمومی نوعی آموزش بد محسوب می‌شود و باید از این کار اجتناب شود. اما در ماه رمضان و زمانی که اکثریت مردم روزه‌دار هستند این عمل قبیح برجسته‌تر می شود. از آنجایی که طبق نظر اکثر فقها سیگار کشیدن باعث ابطال روزه می‌شود پس استعمال آن در ملاعام جرم محسوب می شود.

وی با اشاره به ماده 638 قانون تعزیرات مجازات اسلامی مبنی بر جرم بودن انجام فعل حرام در انظار عمومی اظهار داشت: نیروی انتظامی باید طبق قانون با افراد مجرم برخورد کند اما در زمینه روزه‌خواری پلیس باید 2 نوع برخورد را در نظر بگیرد. یکی برخورد فرهنگی و دیگری برخورد قانونی.

این نماینده مجلس در تشریح نحوه برخورد فرهنگی گفت: خیلی از افراد هستند که فراموش می کنند روزه‌دارند و از روی فراموشی آبی می‌نوشند یا چیزی می‌خورند که حتی در فقه هم داریم، نوشیدن و آشامیدن سهوی روزه‌ را باطل نمی کند. یا بعضی از افراد متوجه نیستند و از روی عناد و دهن کجی روزه‌خواری نمی‌کنند و وقتی تذکر داده شود عذرخواهی می‌کنند. با اینگونه افراد باید به آرامی برخورد کرد.

رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بعضی از افراد با دهن‌کجی و به قصد شکستن هنجارها روزه‌خواری می‌کنند، افزود: باید اینگونه افراد را طبق قانون بازداشت کرد و به مراجع قضایی معرفی کرد.

پلیس تمام روزه خواران در انظار عمومی را دستگیر می‌کند

بعضی از کارشناسان هم به نقش نیروی انتظامی و نهادهای بازدارنده اشاره کردند مانند عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی که درباره وظیقه پلیس در مقابل چنین افرادی گفت: پلیس به محض دیدن افراد روزه‌خوار در انظار عمومی باید آنها را بازداشت کند و به دستگاه قضایی معرفی کند.

علی جلیلیان همچنین درباره نحوه برخورد با روزه‌خواران در ملاعام اظهار کرد: باید در ابتدا فرهنگ‌سازی شود تا مردم به این پدیده رو نیاورند. افرادی هستند در سطح جامعه که از روی نا‌آگاهی و بدون سوء نیت اقدام به این عمل می‌کنند، با اینگونه افراد را نمی‌توان مانند افرادی که سوء نیت دارند و حرمت‌شکنی می‌کنند برخورد کرد.

وی درباره نحوه برخورد پلیس با روزه‌خواران در ملاعام افزود: این جرم از جرائم مشهود است و پلیس به محض شهود می‌تواند فرد مجرم را بدون دستور قضائی دستگیر کند. به عبارت دیگر کشف جرم با پلیس است و باید آن را به مراجع قضایی معرفی کند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه پلیس چگونه متوجه می‌شود افراد روزه‌خوار عذری دارند یا نا‌آگاهند، اظهار داشت: کشف حقیقت با قاضی است. پلیس باید در هنگام مشاهده جرم بدون توجه به جوانب دیگر مجرم را دستگیر و به مراجع قضایی معرفی کند بعد در دادگاه قاضی حقیقت را کشف می‌کند که آیا شخص روزه‌خوار سوءنیتی داشته یا عذری موجه و طبق آن حکم می‌دهد.

از طرفی اجرای قوانین جمهوری اسلامی مسلمان و غیر مسلمان هم بر نمی‌دارد و همه کسانی که در کشور ایران زندگی می‌کنند باید تابع این قوانین باشند.

جلیلیان در رابطه با افراد غیرمسلمانی که در ایران زندگی می کنند، بیان کرد: تمام افرادی که در سرزمین ایران هستند اعم از تبعه، توریست و ... باید تابع قوانین ایران اسلامی باشند و هرگونه سرپیچی از قانون جرم تلقی می شود.

روزه‌خواران علنی را به پلیس معرفی کنید

یکی دیگر از وظایف مردم علاوه بر امر به معروف و نهی از منکر معرفی افراد مجرم به دستگاه قضایی و نیروی انتظامی است.

در همین زمینه سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی گفت: مردم بعد از امر به معروف و نهی از منکر اگر اصرار فرد را بر روزه‌خواری در انظار عمومی دیدند، او را به پلیس معرفی کنند.

محمد علی اسفنانی در گفت و گو با خبرنگار قضایی خبرگزاری فارس با اشاره به اینکه روزه‌خواری در ملاعام از مصادیق مجرمانه در قانون مجازات اسلامی محسوب می‌شود، گفت: نیروی انتظامی باید در مواجه با بی‌قانونی و جرائم برخورد کند. اما مساله‌ای که وجود دارد اینست که پلیس نمی‌تواند کسی را مجازات کن و فقط وظیفه ضابطی دارد؛ یعنی نهایت کاری که باید بکند حفظ وضعیت موجود و دستگیری و پیگرد مجرم است.

وی در زمنیه وظایف مردم در مواجه با این پدیده گفت: مردم فقط باید امر به معروف و نهی از منکر کنند آن هم لسانی و آرام. اگر بعد از تذکر لسانی شخص عمل خلافش را ترک نکرد، مردم باید او را به ممسئولان ذی‌ربط و نیروی انتظامی معرفی کنند تا با او برخورد قانونی صورت بگیرد.

سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر این موضوع که خودروی شخصی اگر داخلش قابل رویت باشد حریم خصوصی محسوب نمی‌شود، افزود: اگر شیشه های خودرو مات باشد یا با پرده ای پوشیده باشد به طوری که داخل خودرو دیده نشود آن از مصادیق حریم خصوصی محسوب می شود ولی هرچند که کسی حق ندارد بدون اجازه وارد خودروی شخصی کسی شود ولی چون داخل خودرو از بیرون دیده می‌شود، روزه‌خواری در آن حکم روزه‌خواری در ملاعام را دارد.

ناجا در مقابل روزه خواری خود را به تغافل نزند

بعضی از کارشناسان هم معتقد بودند که نهادها و دستگاه‌های قضایی کم‌کاری می‌کنند و گاهی هم از جرم‌ها چشم‌پوشی می‌نمایند.

دبیر دوم کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با بیان این مطلب که قوه قضاییه در زمینه مبارزه با روزه‌خواری علنی کم‌کاری می‌کند، گفت: نیروی انتظامی به عنوان عامل قوه قضاییه هرجا که با این پدیده برخورد کرد نباید خود را به تغافل بزند ولی متاسفانه خیلی مشاهده شده که این عمل صورت می‌گیرد.

محمد باقری بنابی با اشاره به روایت پیامبر‌اکرم(ص) که فرمودند الیکم شهر الله بالبرکه و الرحمه و المغفره، گفت: ماه رمضان، ماه برکت، رحمت و مغفرت است. رحمت و برکتی که پیامبر اکرم به ما وعده داده است با اینگونه اعمال از قبیل روزه‌خواری آن هم در ملاءعام قطعا از بین می رود و در سایه کم‌کاری دستگاه‌های نظارتی متاسفانه شاهد گسترش این پدیده هستیم.

وی با بیان اینکه تظاهر به روزه خواری جرم است و در قانون هم به آن تصریح شده، افزود: باید قوه قضاییه و نیروی انتظامی در این زمینه به صورت جدی ورود و برخورد کنند. از شواهد و قرائن به نظر می‌آید که حاکمیت قوه قضاییه در این زمینه کم‌کاری و در برخورد با اینگونه مجرمان تعلل می‌کند.

این نماینده مجلس درباره نقش نیروی انتظامی در مواجه با روزه‌خواران علنی، اظهار داشت: نیروی انتظامی به عنوان عامل قوه قضاییه هرجا که با این پدیده برخورد کرد نباید خود را به تغافل بزند. متاسفانه خیلی اتفاق افتاده که پلیسی تظاهر به روزه‌خواری را در جامعه می‌بیند و خود را به تغافل می‌زند. از سویی این نهاد باید آموزش لازم را در این زمینه برای نیروهای خود در نظر بگیرد تا بدانند در ماه مبارک رمضان چگونه باید با روزه خواران برخورد کنند.

باقری به نقش مردم دراین میان اشاره کرد و بیان داشت: مردم باید با زبانشان امر‌به معروف ونهی از منکر کنند که متاسفانه در این زمینه هم شاهد کمرنگ شدن امر به معروف و نهی از منکر و عادی شدن گناه بین مردم هستیم. از این رو باید یک عزم ملی اتفاق بیفتد و افرادی که دغدغه دینی دارند نهی از منکر را آغاز کنند.

دبیر دوم کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی همچنین اضافه کرد: دولت، قوه قضاییه، نهادها و سازمان‌های مختلف باید در مورد صدا و سیما کار کنند. با توجه به اینکه شهرها بزرگ‌ و تبدیل به کلانشهرها شده‌اند مواردی از قبیل روزه‌خواری نمود بیشتری پیدا می‌کند زیرا در شهرهای کوچک مردم همدیگر را می شناسند و بیشتر مراعات می‌کنند. بنابراین دولت باید نظارت‌های خود را در این زمینه بیشتر کند و قوه قضاییه هم شدیدا برخورد کند تا این مساله ریشه‌کن شود.

افزایش روزه خواران، با بی‌توجهی ناجا صورت می گیرد

برخی از کارشناسان به علل افزایش پدیده روزه‌خواری اشاره کردند و کم‌کاری و بی‌توجهی ناجا را از اصلی‌ترین علت‌های گسترش این جرم دانستند.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در رابطه با نحوه برخورد قوه قضاییه و نیروی انتظامی با روزه‌خواران افزود: اگر قوه قضاییه یا ناجا در این قضیه کوتاه بیایند طبیعی است که روزه خواران زیاد می شوند. از طرفی در جامعه کسانی که مسلمان نیستند، بیمارند یا مسافرند اما نباید آنها هنجارهای جامعه اسلامی را بشکنند و شکستن این هنجارها خودش جرم است و در اینجا نقش نیروی انتظامی پررنگ می‌شود  و باید آنها را دستگیر کند.

سید مرتضی حسینی با بیان اینکه قوانین اسلامی بین تمام فرق اسلام مشترک است، گفت: طبق قانون اسلام اگر کسی در ماه مبارک رمضان و در ملاء عام چیزی بخورد یا بیاشامد جرم است و باید با وی برخورد صورت بگیرد.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به نقش سازمان‌ها و نهادهای دیگر در زمینه فرهنگ سازی و مقابله با پدیده روزه‌خواری علنی اظهار کرد: صدا و سیما، مطبوعات، روحانیت و ائمه جمعه می‌توانند خیلی در این زمینه فعالیت کنند و با برنامه‌ها و مقاله ها و منابرشان در جهت ریشه‌کن شدن این معضل اجتماعی و دینی حرکت کنند.

حسینی وظیفه مردم را در قبال روزه‌خواران در ملاءعام اینگونه تشریح کرد: همه مردم در این زمینه مسئولیت دارند و باید امر به معروف و نهی از منکر بکنند. به قول آقای قرائتی اگر شخصی در اتوبوس سیگار می‌کشد و هرکس که به او رسید بگوید اینجا مکان عمومیست و سیگار نکش، اگر آن فرد گستاخی کند و باز هم به عمل زشتش ادامه دهد، از آن عمل دیگر لذت نمی‌برد و با کراهت آن را انجام ‌می‌دهد. حال در زمینه روزه خواری هم اگر همه مسلمانان متذکر شوند آن شخص جرات نمی‌کند، بیاید و علنی روزه خواری کند.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در قانون امر به معروف و نهی از منکری که در حال تصویب است موضوعی را در نظر گرفته‌ایم که تعدادی از افراد آموزش دیده و متخصص در جامعه راه بیفتند و تذکرات خود را در چارچوب امر به معروف و نهی از منکر بدهند و آنجایی که خارج از تذکر است را به قوه قضاییه واگذار کنند.